SOA's zijn Seksueel Overdraagbare Aandoeningen en het is van groot belang dat we maatschappelijk en cultureel voldoende bewustwording en communicatie creëren rond deze kwalen, zowel voor jongeren als volwassenen. Seksuele relaties horen het leven te verrijken op een gezonde en plezierige manier en dat kan wanneer iedereen verantwoordelijk omgaat met hun gezondheid en die van hun partners. In deze Tip van de Week hopen we enkele belangrijke adviezen en aandachtspunten mee te geven. 

SOA's kunnen op verschillende manieren doorgegeven worden, maar sommige seksuele handelingen zijn meer risicovol dan andere.

• Zo behoren vaginale en anale seks zonder condoom tot de meest risicovolle manieren van vrijen, terwijl handelingen met de handen en vingers een pak minder risicovol zijn. Orale seks zit er ergens tussen in, want het is wel degelijk een mythe dat je via orale seks geen SOA's kan krijgen of doorgeven. Zowel mensen die orale seks geven als die orale seks krijgen kunnen besmet worden.
• Wanneer je veel wisselende seksuele contacten hebt, gebruik je best steeds een condoom en laat je om de 3 maanden een SOA-test doen. Wanneer je een nieuwe, seksueel-exclusieve relatie begint, kan je je allebei aan het begin van de relatie laten testen op SOA's, zodat je allebei weet dat je veilig kan vrijen zoals jullie willen.  
• Condooms bieden de beste bescherming die er is, maar zijn nooit een 100% garantie tegen alles. Zo kan je van orale seks (zelfs met condoom) nog steeds herpes oplopen en kunnen erg besmettelijke schaamluizen en genitale wratten ook met condoom doorgegeven worden.
• Draag nooit 2 condooms over elkaar: hierdoor schuren de 2 condooms tegen elkaar en scheuren ze net gemakkelijker. Het biedt geen extra bescherming.  
• Vrouwen die seks hebben met vrouwen kunnen elkaar ook SOA's doorgeven, door bijvoorbeeld oraal, vaginaal en manueel contact met vaginaal vocht of bloed of door het delen van seksspeeltjes.
• SOA's worden doorgegeven door (zeer klinisch gezegd) slijmvlies-op-slijmvlies contact te hebben. Er hoeven dus geen orgasmes geweest te zijn voor een mogelijke besmetting.  
• Wees extra voorzichtig wanneer jij of je partner een actieve herpes of schurft opstoot hebben, want deze kwalen zijn enorm besmettelijk. Vermijd zo bijvoorbeeld ook orale seks met elkaar wanneer één van de partners een koortsblaar op de mond heeft.

Er zijn verschillende soorten SOA's, die allemaal verschillende symptomen kunnen hebben, maar ook net zo goed geen klachten kunnen veroorzaken. Wanneer je geen klachten ondervindt, wilt dat dus niet automatisch zeggen dat je geen besmetting opgelopen hebt. Het is ook belangrijk om de incubatietijd van SOA's in gedachten te houden. Wanneer je bijvoorbeeld maandagavond onveilige seks gehad hebt en je dinsdagochtend naar de dokter gaat voor een SOA-test, zal deze je nog niets kunnen vertellen over of je al dan niet iets opgelopen hebt de avond ervoor. Virussen en bacteriën hebben een bepaalde incubatietijd nodig voor ze klinisch merkbaar zijn. Die incubatietijd varieert, gaande van mogelijk een paar dagen (herpes), tot een paar weken (chlamydia) tot mogelijk een paar maanden (HIV). Bespreek met je huisarts wanneer je risicovolle seksuele contacten waren, zodat zij kunnen bepalen welke testen nuttig zijn en welke nog niet. 

Het goede nieuws is dat veel frequent voorkomende SOA's goed te behandelen zijn met een stevige antibioticakuur, zoals chlamydia en gonorrhoeae ("druiper"). Het is echter wel zo dat je vaak niet doorhebt dat je besmet bent, en je de SOA dus al onwetend hebt kunnen doorgeven aan anderen, voor je je behandeling startte. Wat doe je best, wanneer je erachter komt dat je een SOA-besmetting hebt opgelopen?

• Neem contact op met je seksuele partner(s) van het afgelopen half jaar, zodat zij zich ook kunnen laten testen.
• Als je bovenstaande moeilijk zou vinden, kan je vragen aan je huisarts of zij dit in jouw plaats kunnen doen.
• Bespreek de besmetting met je huidige partner(s), zodat zij zich ook kunnen laten testen en behandelen. Door een gelijktijdige behandeling op te starten, vermijd je dat je elkaar binnen een paar weken opnieuw besmet. (Dit is het "ping-pong-effect").
• Tijdens je behandeling mag je vrijen, maar doe dit altijd met condoom. Vraag raad aan je huisarts of apotheker.
• Besef dat SOA's best vaak voorkomen en dit niets is om je voor te schamen. Probeer na te gaan op welke manieren je je verantwoordelijkheid kan nemen voor je eigen seksuele gezondheid, door bijvoorbeeld steeds zelf condooms mee te hebben (check de houdbaarheidsdatum!).

Sommige SOA's zijn, jammer genoeg, niet volledig behandelbaar. De bekendste van deze groep is HIV, het virus dat AIDS kan veroorzaken. De volledige evolutie van HIV naar AIDS beschrijven brengt ons hier te ver, maar weet dat er HIV-remmers bestaan en het virusverloop van persoon tot persoon verschilt. Een andere SOA die niet te genezen is, is herpes. Dit virus zal altijd in het lichaam aanwezig blijven en af en toe met opstoten (blaasjes) opkomen en klachten veroorzaken. Sommige mensen hebben het herpes virus in hun lichaam zitten maar krijgen nooit opstoten of klachten. Herpes is ook alleen maar besmettelijk tijdens een blaasjes-opstoot.

Seks, seksuele relaties en intimiteit kunnen het leven enorm verrijken, maar vervelende of ernstige gevolgen zoals een SOA-besmetting maken het allemaal minder prettig. Neem je voorzorgen, bespreek SOA's met je partner(s), laat je regelmatig testen en houd het veilig, verantwoord en leuk. Condooms verprutsen de fun helemaal niet, en je kan best oefenen om condooms vlot aan te doen, zodat je hier handiger in wordt. 

Nog veel meer info & advies kan je terugvinden op de website van Sensoa.